Tου Σταύρου Μαλαγκονιάρη
Η τραγωδία στη Φαλκονέρα
τα ντοκουμέντα ενός εγκλήματος
Το ναυάγιο που θα έπρεπε να αλλάξει την ακτοπλοΐα
8 Δεκεμβρίου. Ενα τραγικό παιχνίδι της μοίρας ήθελε αυτά τα δύο πολύνεκρα δυστυχήματα να γίνουν ακριβώς την ίδια ημερομηνία, με διαφορά τριών χρόνων μεταξύ τους. Ειδικά στα Χανιά –όπως έγραφαν, χαρακτηριστικά, οι εφημερίδες της εποχής– δύσκολα θα έβρισκε κάποιος μια οικογένεια που δεν πενθούσε άλλος τον συγγενή, άλλος τον φίλο, άλλος τον γείτονα. Το ναυάγιο του «Ηράκλειον», που έγινε περίπου στις 2.30 τα ξημερώματα της 8ης Δεκεμβρίου 1966, στοίχισε τη ζωή –σύμφωνα με τις δικαστικές αποφάσεις– σε 241 ανθρώπους. Απ’ αυτούς ένας μεγάλος αριθμός δεν βρέθηκε ποτέ, καθώς βρήκαν μαρτυρικό θάνατο, εγκλωβισμένοι μέσα στο πλοίο, που βούλιαξε σε λιγότερο από 20 λεπτά της ώρας. Αυτή η λίγη ώρα ήταν όμως αρκετή για να αποδείξουν κάποιοι άνθρωποι της διπλανής πόρτας τον ηρωισμό τους, με κορυφαία την αδικοχαμένη φοιτήτρια Αλκηστη Αγοραστάκη που τιμήθηκε μετά θάνατον από την Ακαδημία Αθηνών. Πριν προλάβουν να στεγνώσουν τα δάκρυα για τα θύματα του «Ηράκλειον», τρία χρόνια μετά, το βράδυ της 8ης Δεκεμβρίου 1969, το αεροσκάφος της Ολυμπιακής που εκτελούσε την πτήση από Χανιά για Αθήνα συνετρίβη στην Κερατέα. Τα 90 άτομα, πλήρωμα και επιβάτες, που βρίσκονταν μέσα σε αυτό, σκοτώθηκαν επιτόπου. Φέτος, συμπληρώνονται 50 χρόνια από το πολύνεκρο ναυάγιο του «Ηράκλειον» και η «Εφ.Συν.» κάνει μια μεγάλη ιστορική αναδρομή μέσα από τα εξής επίσημα έγγραφα και αρχεία: Τα πρακτικά της δίκης στο Εφετείο (Γενικά Αρχείο του Κράτους, φάκελος Εφετείο Αθηνών), τα πρακτικά των συζητήσεων στη Βουλή (Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων), την Εκθεση της Ανακριτικής Επιτροπής Ναυτικών Ατυχημάτων (Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής), τα Ημερολόγια Καταστρώματος των πλοίων 60 Περιπλους 112
1
2
1. Το επιβατηγό-οχηματαγωγό (Ε/Γ-Ο/Γ) «Ηράκλειον» (πλοίο φέρι-μποτ κλειστού τύπου) που εκτελούσε την ακτοπλοϊκή συγκοινωνία Πειραιάς-Χανιά και Πειραιάς-Ηράκλειο (Κρήτη) την περίοδο 1965-1966, η κατάληξη του οποίου συνδέθηκε με μία από τις μεγαλύτερες ναυτικές τραγωδίες στην Ελλάδα. Φωτ.: Γενικά Αρχεία του Κράτους. 2. Το «Ηράκλειον», χωρίς να έχει αναγνωριστεί ως επιβατηγό-οχηματαγωγό, αρχίζει μετά τις μετασκευές τα δρομολόγια. Ενάμιση χρόνο ταξίδευε χωρίς κανείς να γνωρίζει την ευστάθειά του.
του Π.Ν. που πήραν μέρος στην έρευνα και διάσωση (Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού) και τα ρεπορτάζ εφημερίδων της εποχής (Βιβλιοθήκες Βουλής των Ελλήνων και Δήμου Πειραιά, Εθνική Βιβλιοθήκη/Ψηφιακή Συλλογή) Ενα βασικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι στον χώρο της ακτοπλοΐας υπήρχε, μεταπολεμικά, μια «αρρωστημένη» κατάσταση, με το κράτος να εμφανίζεται ανεκτικό σε πολλές περιπτώσεις, αφήνοντας να λειτουργούν σχεδόν ανεξέλεγκτα υπερήλικα και υποσυντήρητα πλοία.
